1. Zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji RP, na podstawie szczegółowego upoważnienia z ustawy i w celu jej wykonania. Taka delegacja ustawowa do wydania rozporządzenia nakładającego m. in. obowiązek noszenia maseczek znajduje się w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w art. 46a, natomiast zakres stosowanych rozwiązań – w art. 46 b, w którym pkt. 13. – odnosi się wprost do możliwości nałożenia obowiązku zakrywania ust i nosa:
W rozporządzeniu można ustanowić nakaz zakrywania ust i nosa, w określonych okolicznościach, miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach, wraz ze sposobem realizacji tego nakazu.


2. Aktem prawnym wydanym na podstawie art. 46 a i 46 b jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. poz. 861 ze zm.) § 25 ww. rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że:
Do dnia 31 stycznia 2022 r. nakazuje się zakrywanie, przy pomocy maseczki, ust i nosa:
a)w budynkach użyteczności publicznej przeznaczonych na potrzeby m. in. oświaty (ust. 1 pkt 2d);
b)przez uczniów oraz osoby zatrudnione w szkole lub placówce oświatowej – poza czasem zajęć edukacyjnych na ich terenie, chyba że kierujący takim podmiotem postanowi inaczej (ust. 1 pkt 4);
Nakazu zakrywania ust i nosa przy pomocy maseczki nie stosuje się w przypadku:
a)osoby, która nie może zakrywać ust lub nosa z powodu:
− całościowych zaburzeń rozwoju, zaburzeń psychicznych, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym, znacznym albo głębokim,
− trudności w samodzielnym zakryciu lub odkryciu ust lub nosa,
− zaawansowanych schorzeń neurologicznych, układu oddechowego lub krążenia, przebiegających z niewydolnością oddechową lub krążenia (ust. 4 pkt 4);
b)dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym oraz osób zatrudnionych w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub placówce oświatowej oraz w ramach form opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 – na ich terenie, chyba że kierujący takim podmiotem lub formą wychowania lub opieki postanowi inaczej (ust. 4 pkt 15);

c)uczniów oraz osoby zatrudnione w szkole lub placówce oświatowej – w czasie zajęć edukacyjnych na ich terenie, chyba że kierujący takim podmiotem postanowi inaczej (ust. 4 pkt 15a);
d) zdających oraz innych osób uczestniczących w przeprowadzaniu egzaminu ósmoklasisty, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub egzaminu zawodowego, jeżeli w trakcie egzaminu odległość między poszczególnymi osobami wynosi co najmniej 1,5 m (ust. 4 pkt 16);
3. Pomocne dla dyrektorów szkół w ustalaniu szczegółowych zasad postępowania i zachowania się na terenie szkoły w okresie epidemii są również Wytyczne MEiN, GIS i MZ dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych.


Podsumowanie: jak wynika z ww. przepisów – na mocy rozporządzenia – zarówno pracownicy, uczniowie jak i osoby z zewnątrz, w tym rodzice przebywający na terenie szkoły mają obowiązek zakrywania ust i nosa maseczką, przy czym uczniowie i nauczyciele mogą nie nosić maseczek w czasie zajęć edukacyjnych, ale dyrektor ma prawo zdecydować o wprowadzeniu tego obowiązku.


4. „Nieprzestrzeganie wskazanych w rozporządzeniu ograniczeń, nakazów i zakazów, w tym również obowiązku zakrywania w określonych miejscach i w określony sposób ust i nosa, może wyczerpywać znamiona wykroczenia stypizowanego w art. 54 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2019 r. poz. 821, z późn. zm.)”
(stanowisko z dn. 18.08.2020 r. Sekretarza Stanu w MSWiA zawarte odpowiedzi na interpelację poselską nr 5807)


5. Art. 54. Kodeksu Wykroczeń:
Kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.


Opracowanie:
Anna Kij
Dyrektor Wydziału Jakości Edukacji
Stan prawny; 21.01.2022 r.